Widok z Równicy w Ustroniu

Historia i zabytki Ustronia

Krótki rys historyczny

Ustroń jest jedną z najstarszych osad Śląska Cieszyńskiego, a pierwsze wzmianki o nim pochodzą z roku 1305. Początkowo była to wieś książęca należąca do Piastów Śląskich, a od roku 1653 do dynastii Habsburgów.

Dąb w UstroniuPod koniec XVII wieku przez Ustroń przemaszerowały wojska króla Jana Sobieskiego, zmierzające pod Wiedeń. Na pamiątkę tego wydarzenia zasadzono wtedy w osadzie dąb. Drzewo to, zwane Dębem Sobieskiego, rośnie do dziś w pobliżu skrzyżowania ulic Daszyńskiego i Spółdzielczej.
W czasach kontrreformacji (XVI – XVII wiek) ludność wyznania ewangelickiego chroniła się w okolicznych górach przed prześladowaniami. Pozostałością z tamtych lat jest kamienny ołtarz usytuowany w lesie na stoku Równicy. W miejscu tym odbywały się nabożeństwa.

Dawna kuźnia w UstroniuDo lat 70 – tych XVIII wieku Ustroń był osadą pastersko – rolniczą. W 1772 roku, po wcześniejszym odkryciu rudy żelaza, uruchomiono w Ustroniu hutę, kuźnię, odlewnię oraz walcownię. Wtedy to osada stała się dużym ośrodkiem hutnictwa żelaza i przemysłu maszynowego. Jednak w XIX wieku w Trzyńcu (dzisiejsze Czechy) rozpoczęto budowę nowej huty, a ustrońskie zakłady zaczęto likwidować.
Rozwój hutnictwa w Ustroniu ściśle wiąże się z jego obecnym charakterem uzdrowiskowym. Kiedy hutnicy zauważyli, że kąpiele w wodzie ogrzanej płynnym żużlem wielkopiecowym łagodzą dolegliwości reumatyczne, na polecenie arcyksięcia Alberta w 1804 roku wybudowano specjalną łaźnię. Skuteczność gorących wód została bowiem potwierdzona badaniami lekarskimi.

W XIX wieku odkryto w okolicach Ustronia pokłady borowiny i źródło wód żelazistych. W związku z tym, w roku 1901, powstał Zakład Kąpieli Borowinowych, w którym zaczęto przeprowadzać zabiegi lecznicze.
W latach 20 – tych i 30 – tych XX wieku Ustroń bardzo się zmienił. Uregulowano brzegi Wisły, dokonano elektryfikacji wsi, powstały korty tenisowe, oddano do użytku basen kąpielowy. Zadbano też o parki i ścieżki spacerowe.

Sanatorium w Ustroniu28 grudnia 1956 roku Ustroniowi przyznano prawa miejskie, a w roku 1967 miasto otrzymało status uzdrowiska. Wkrótce powstał ośrodek wypoczynkowy w dolinie Jaszowca, ośrodek leczniczo – rehabilitacyjny w Zawodziu, wybudowano liczne sanatoria i domy uzdrowiskowe.
Obecnie Ustroń jest znaną miejscowością uzdrowiskowo – wczasową, w której leczy się m.in. choroby narządów ruchu, dróg oddechowych, układu krążenia, układu nerwowego. Lecznicze wody i górski klimat ściągają do miasteczka setki kuracjuszy. Do Ustronia przyjeżdżają też miłośnicy wędrówek po górach, rowerzyści i narciarze.

Ustroń liczy około 16 000 mieszkańców, a jego powierzchnia wynosi 5 892 ha.

Muzea i zabytki w Ustroniu

Muzeum UstrońskieMuzeum Ustrońskie im. Jana Jarockiego
ul. Hutnicza 3, 43-450 Ustroń
tel. 33 854 29 96
www.muzeum.ustron.pl

Muzeum mieści się w zabytkowym budynku dyrekcji dawnej huty „Klemens” z lat 1772 – 1897. Obiekt należy do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Muzeum zaprasza na wystawy stałe:
– historia Ustronia
– ustrońskie hutnictwo, odlewnictwo i kuźnictwo
– wystawa etnograficzna
– rękodzieło miejscowych artystów
– skansen rolniczo – przemysłowy
– obraz Ludwika Konarzewskiego „Wesele” o wym. 9×2 m

W muzeum organizowane są również wystawy czasowe, koncerty, wieczory autorskie, imprezy okolicznościowe.

Godziny otwarcia:
poniedziałek: 9.00 – 15.00
wtorek: 9.00 – 17.00
środa, czwartek, piątek: 9.00 – 15.00
sobota: 9.00 – 13.00
niedziela: 9.30 – 13.00

Muzeum Stara ZagrodaMuzeum Regionalne „Stara Zagroda”
ul. Ogrodowa 1, 43-450 Ustroń
tel. 33 854 31 08

Muzeum Regionalne Stara Zagroda Muzeum mieści się w tradycyjnej góralskiej zagrodzie, pochodzącej z 1768 r.
Można w nim zobaczyć stałą wystawę etnograficzną, obrazującą dawną kulturę Śląska Cieszyńskiego. Muzeum organizuje także czasowe wystawy tematyczne.

Uwaga! Muzeum czynne jest tylko w sezonie turystycznym.

Muzeum M. SkalickiejMuzeum Bibliofilsko-Artystyczne „Zbiory Marii Skalickiej”
Oddział Muzeum Ustrońskiego
ul. 3 Maja 68, 43-450 Ustroń Brzegi
tel. 33 858 78 44
www.skalickamuzeum.pl

Muzeum posiada bogatą kolekcję eksponatów bibliofilskich, prezentuje również grafikę, malarstwo, fotografie, rękodzieło oraz prace wykonane rzadko spotykaną dziś techniką drzeworytu sztorcowego.
Można tu zobaczyć:
– prace wybitnych twórców regionalnych: Pawła Stellera, Jana Wałacha, Jadwigi Smykowskiej;
– zbiór zabytkowych książek i eksponatów regionalnych („Cieszyniana”);
– kolekcję medali: poczet królów polskich, dzieje oręża polskiego, medale z dziedziny kultury i sztuki;
– starodruki, kolekcję 3,5 tys. ekslibrisów, druki bibliofilskie i unikatowe;
– porcelanę ręcznie malowaną Barbary Majętny z Ustronia;
– galerię strojów regionalnych.
Muzeum organizuje również wystawy czasowe, warsztaty artystyczne, koncerty.

Godziny otwarcia:
od środy do soboty: 11:00 – 16:00
niedziele, poniedziałki i wtorki: nieczynne

Kościół w NierodzimiuKościół Św. Anny w Ustroniu – Nierodzimiu
Ustroń – Nierodzim, w pobliżu zakładów Mokate

Poświęcenie tego kościółka miało miejsce w roku 1769, jednak jest to już trzecia świątynia stojąca w tym miejscu. W latach 60-tych XX wieku kościół przeszedł gruntowny remont, dzięki czemu obecnie jest w bardzo dobrym stanie. Przy kościele znajduje sie cmentarz, liczący 600 lat.
Do kościoła dotrzeć można samochodem lub rowerem. Jadąc w kierunku Skoczowa, należy odbić w lewo z ul. Katowickiej, tuż przed zakładami Mokate.

Kościół św. KlemensaKościół pw. Św. Klemensa Papieża i Męczennika
Ustroń, ul. Daszyńskiego (przy ul. Konopnickiej)

Kościół ten poświęcony został w roku 1788, ale pierwsze wzmianki o parafii pochodzą z XV wieku.

Początkowo był to budynek drewniany, później został przebudowany, a jego obecny wygląd jest wynikiem licznych remontów i renowacji.

Kościół Ap. JakubaKościół Ewangelicko – Augsburski Apostoła Jakuba St.
Ustroń, rejon ulic Daszyńskiego i Stawowej
www.ustron.luteranie.pl

Historia tego kościoła związana jest z ruchem reformacyjnym na Śląsku Cieszyńskim, który rozwinął się tutaj w XVI wieku. Pod koniec XVIII stulecia, już po okresie kontrreformacji i prześladowań ewangelików, wybudowano drewniany budynek, w którym odprawiano nabożeństwa ewangelickie. Budowę murowanego kościoła rozpoczęto w roku 1835, a 30 lat później dokonano jego poświęcenia.

Dawna szkołaZabytkowy budynek szkoły
Ustroń, ul. Stawowa 3

W miejscu tym znajdowała się pierwsza polska szkoła w Ustroniu.
Zbudowano ją w roku 1787, a przebudowy dokonano w XIX i XX wieku.

Obecnie znajduje się tu m.in. Ośrodek Kształcenia Zawodowego.

Uwaga! Większość ustrońskich zabytków odwiedzić można korzystając z niebieskiego szlaku spacerowego – Szlaku Zabytkowego, który rozpoczyna się przy Urzędzie Miasta.